Akreditif Ödemeli İthalat İşlemleri ve
Muhasebeleştirilmesi:
Akreditif,
ithalatçı firmanın talebi doğrultusunda, malların yüklendiğini gösteren şart
koşulmuş vesaikin, belirlenen süre içinde ibraz edilmesi kaydıyla, belirli bir
meblağın ihracatçıya ödeneceğini taahhüt eden şartlı bir banka garantisidir.
Diğer taraftan alıcı ve satıcı açısından yüksek güvence sağlayan ve ticaret
yapanların şahsi itibarları yerine bankaların taahhüdünün ön plana çıktığı bir
ödeme şeklidir. (5 İthalat Kayıtları –Milli
Eğitim Bakanlığı Yaayınları Ankara 2011 s;9)
Akreditif
işlemi ile ithalatçının mala ait belgelerin gelmeden ödememenin yapılmaması,
ihracatçı açısından ise satıma konu edilen malın bedelinin güvence altına
alınmış olması yönüyle hem ithalatçıyı hem de ihracatçıyı koruyan bir işlemdir.
Taraflara Sağladığı Güvence Açısından
Akreditifler :
Dönülebilir Akreditif (Kabili Rücu
Akreditif ) (Revocable Letter of Credit ): Dönülebilir akreditifte, amir
banka lehtara bildirimde bulunmadan akreditif üzerinde değişiklik yapabilme
yetkisine sahip olduğu akreditif çeşididir. ICC Yayını olan Akreditiflere
ilişkin Birörnek Usuller ve Uygulama olan UCP 600’de dönülebilir akreditif
kapsam dışında bırakılmıştır.
Dönülemez Akreditif (Gayri Kabili Rücu
Akreditif ) (Irrevocable Letter of
Credit): Dönülemez akreditifler, lehtarın izni ve onayı olmaksızın amir
bankanın hiçbir şekilde akreditif şartlarında değişiklik yapadığı akreditif türüdür.
UCP 600’ 7/b ye göre “Bir amir banka
akreditifi açtığı an itibariyle ibrazı karşılamakla dönülemez biçimde
yükümlüdür.” Denilmek suretiyle bir akreditifin dönülemez ( irrevocable )
olduğu belirtilmese dahi o akreditif dönülemez olduğu belirtilmektedir.
Ödemeden Sorumlu Olan Kuruluş Açısından
Akreditifler :
Teyitli Akreditif ( Confirmed Letter of
Credit ): Teyitli akreditif, ihbar bankasının akreditifi lehdara ihbar
ederken amir bankanın talimatına dayanarak kendi teyidini eklediği ve böylece
amir bankanın yükümlülüğünü yerine getirmediği durumda teyit bankası olarak
lehtara ödeme yapacağına dair kendisini de sorumluluk altına aldığı akreditif
türü olarak tanımlanabilir. Akredetifte teyit bir yönüyle kefalet manasından
öte amir banka ve amir bankanın ülke riskini ortadan kaldıracak şekilde yapılan
bir düzenlemedir. Teyit bankası , akreditif şartlarını yerine getiren lehtara
karşı amir bankanın tüm sorumluluklarını aynen üstlenmekte ve lehtara ikinci
bir ödeme garantisi vermektedir.
Teyitsiz Akreditif (Unconfirmed Letter of
Credit ): İhbar bankasının ödeme konusunda herhangi bir sorumluluğunun
olmadığı akreditif türüdür. İhbar bankası her ne kadar ödeme yönünden bir
sorumluluğu üstlenmese de kendisine ulaşan mesajın gerçekliğini tespit etmekle
görevlidir.
Ödeme Şekli Açısından Akreditifler :
Vesaik İbrazında Ödemeli Akreditif (Sight
Payment): Akreditifte şart koşulan belgelerin ibraz edilmesi ve bu
belgelerin amir banka tarafından uygun bulunması üzerine akreditif bedelinin
hemen ödendiği akreditifler Vesaik İbrazında Ödemeli Akreditif tir.
Vadeli Akreditif ( Deferred Payment Letter
of Credit): Akreditifte şart koşulan belgelerin ibraz edilmesi ve bu
belgelerin amir banka tarafından uygun bulunması üzerine akreditif bedelinin
akreditifte öngörülen vadede ödendiği akreditif türüdür.
Kabul Kredili Akreditifler ( Acceptance
Letter of Credit ): Akreditifte şart koşulan belgelerin ibraz edilmesi ve
bu belgelerin amir banka tarafından uygun bulunması üzerine, akreditif
bedelinin akreditif metninde şart koşulan poliçenin vadesinde ödendiği akreditif
türüdür.
ÖRNEK 3
Mustafa
TORLAK Ham dokuma San ve Tic. Ltd Şti. Tacikistan’dan
alacağı 100.000 USD lik 50 ton 5205.11.00.00.00
GTİP kodunda ki pamuk ipi için akreditif
masrafı en uygun olan X Banka ya(Amir Banka) akreditif açılması talimatı
göndermiştir. Tacikistanda pamuk ipi imalatçısı olan MVL ZG Cotton Corporation
şirketi Pamuk ipini konteynerlara yüklemiş ve belgeleri kendi ülkesinde ki
muhabir bankaya teslim etmiştir.
01.08.2022
tarihinde muhabir bankanın evrakları Amir Banka olan X Banka gelmiş, Belgelerin
sözleşme şartlarına uygunluğunu tespiti üzerinde aynı gün banka 100.000 USD mal
bedelini transfer etmiştir.
İplikler karayolu
ile 15.09.2022 tarihinde Uşak gümrüğüne gelmiş,
aynı tarihte 5.000 USD sigorta bedeli ve 5.000 USD karayolu taşıma
bedeli firmanın gümrükçüsü tarafından dekont edilmiş ve %4 GV’si, %5 İlave GV’ si %8 KDV, 176,70-TL
Damga vergisi ödenmek suretiyle serbest dolaşım giriş beyannamesi tescil
edilmiştir. Gümrük Müşavirince 5.000,00-TL + KDV tutarlı gümrükleme hizmet
bedeli faturası tanzim edilmiştir. Aynı gün 2.000,00-TL + KDV nakliye bedeli
ile iplikler fabrika binasındaki stok ambarına getirilmiştir.21.09.2022
tarihinde X BANK Akreditif ödemesi yapılmıştır.
|
T.C. MERKEZ BANKASI KURLARI |
|
|
Tarih |
Döviz Alış (USD/TR) |
|
01.08.2022 |
17,95 |
|
20.09.2022 |
18,27 |
|
21.09.2022 |
18,30 |
--------------------------------------------------------01.08.2022----------------------------------------------------
159
VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI HS. 20.000,00
159.01.02 İthalat Akreditif gideri 20.000,00
102 BANKALAR HS. 20.000,00
102
X BANK 20.000,00
(Akreditif
Giderinin kaydı)
---------------------------------------------------------01.08.2022--------------------------------------------------------------
970 BORÇLU NAZIM
HESAPLAR 1.795.000,00
971
ALACAKLI NAZIM HESAPLAR 1.795.000,00
(Nazım Hesapların Açılışı)
--------------------------------------------------------01.08.2022----------------------------------------------------
159
VERİLEN SİPARİŞ AVANSLAR HS.
1.795.000,00
159.01 .01 İthalat Akreditif gideri 1.795.000,00
320 SATICILAR HS.
1.795.000,00
320.02
Yurtdışı satıcılar 1.795.000,00
(cari hesabın açılması)
--------------------------------------------------------------01.08.2022---------------------------------------------------------
320
SATICILAR HS. 1.795.000,00
320.02 Yurtdışı satıcılar 1.795.000,00
300
BANKA KREDİLERİ 1.795.000,00
300.05 XBANK
İTH. KREDİLERİ 1.795.000,00
(Satıcı
firmaya ödemenin yapılması)
----------------------------------------------------------------//---------------------------------------------------------
Vergi Hesaplama Tablosu
|
a |
Mal
Bedeli (100.000*18,27) |
1.827.000,00 |
|
b |
Sigorta
bedeli (5.000*18,27) |
91.350,00 |
|
c |
Navlun
bedeli (5.000*18,27) |
91.350,00 |
|
d |
CIF
BEDEL(Gümrük Kıymeti-KDV 21/a) (a+b+c) |
2.009,700,00 |
|
e |
GV’si
(d*%,4) + İlave GV’ si (d*% 5) |
180.873,00 |
|
f |
Damga
Vergisi (2022 için) |
176,70 |
|
g |
KDV
Matrahı (d+e+f) |
2.190.749,70 |
|
h |
KDV (g *%8) |
175.259,98 |
|
|
|
|
--------------------------------------------------20.09.2022---------------------------------------------------------
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI 370.749,70
159.02.01
Yurtdışı navlun bedeli : 91.350,00
159.02.02
Yurtdışı sigorta gideri
: 91.350,00
159.02.06
Gümrük vergisi% 4 İlave GV %5 : 180.873,00
159.02.07
Gümrük Müşavirliği hiz. Bedeli : 5.000,00
159.02.08
Gümrük sahası dışı nakliye
: 2.000,00
159.02.09
Damga vergisi :
176,70
191 İNDİRİLECEK KDV
176.519,98
191.02.06
İthalde Alınan KDV
: 175.259,98
191.02.07
Gümrük Müşavirliği hiz. Bedeli : 900,00
191.02.08
Gümrük sahası dışı nakliye
: 360,00
102 BANKALAR 547.269,68
(Vergilerin Ödenmesi ve Masraf Kaydı-VUK
262/a-ç)
---------------------------------------------------20.09.2022------------------------------------------------------------
159 VERİLEN
SİPARİŞ AVANSLARI
32.000,00
159.03.01 Kur Değ. farkları (100.000*(18,27-17,95)) 32.000,00
300
BANKA KREDİLERİ 32.000,00
300.05 XBANK İTH. KREDİLERİ 32.000,00
(Kur kaynaklı akreditif borcunun değerlemesi ve maliyete
alınması VUK 262/c)
---------------------------------------------------20.09.2022-------------------------------------------------------------
150 İLK MADDE
MALZEME 2.217.749,70
150 .02 İthal Pamuk İpliği 19.787.272,70
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI 2.217.749,70
159.01
.01 İthalat Akreditif gideri 1.795.000,00
159.01.02 İthalat
Akreditif gideri 20.000,00 159.02.01 Yurtdışı
navlun bedeli 91.350,00
159.02.02
Yurtdışı sigorta gideri
91.350,00
159.02.06
Gümrük vergisi% 4 İlave GV %5 180.873,00
159.02.07 Gümrük Müşavirliği
hiz. Bedeli 5.000,00
159.02.08
Gümrük sahası dışı nakliye 2.000,00
159.02.09
Damga vergisi 176,70
159.03.01
Kur Değ. farkları 32.000,00
(Teslim
alınan pamuk ipinin ilk madde malzeme hesabına alınması)
---------------------------------------------------------20.09.2022------------------------------------------------------
971 ALACAKLI NAZIM
HESAPLAR 1.795.000,00
970
BORÇLU NAZIM HESAPLAR 1.795.000,00
(Nazım Hesapların Kapatılması)
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Stokta kalan emtia ile ilgili olarak daha sonra ortaya çıkacak kur farklarının ise, ilgili bulundukları yıllarda gider yazılması veya maliyete intikal ettirilmesi mümkün bulunmaktadır (238 S.Numaralı VUKGT). Bu ifadeden yabancı parayla alınan ve dönem sonunda stokta kalan emtianın değerlemeye tabi tutulacağı anlaşılmamalıdır. Buradaki maksat emtia edinimiyle ilgili açık hesap şeklinde ya da banka kredisiyle ilgili olan kur farklarıdır.
Mustafa
TORLAK Ham dokuma San ve Tic. Ltd Şti. satın aldığı pamuk ipliğini 20.09.2022
tarihli kur üzerinden kayıtlarına intikal ettirmiştir. Bu tarihten amir bankaya
olan akreditif borcunu ödediği tarih olan 21.09.2022 tarihine kadar olan kur
farklarını doğrudan gelir gider yazmak yada malın maliyetine intikal ettirmekte
seçimlik hakka sahiptir.
a-Malın
maliyetine intikal edilmesi
-----------------------------------------------
21.09.2022--------------------------------------------
150 İLK MADDE
MALZEME 3.000,00
150 .02 İthal Pamuk İpliği 3.000,00
300 BANKA KREDİLERİ 3.000,00
300.05 XBANK İTH. KREDİLERİ 3.000,00
(100.000*(18,30 -18,27=)
3.000,00-TL kur farkının emtianın maliyetine atılması)
-------------------------------------------------------21.09.2022-------------------------------------------------------------
300 BANKA
KREDİLERİ 1.830.000,00
300.05 XBANK İTH. KREDİLERİ 1.830.000,00
102 BANKALAR 1.830.000,00
(Akreditif borcunun
Kapatılması)
---------------------------------------------------------------//---------------------------------------------------------
b- Kur farkı zararının doğrudan gidere atılması
-----------------------------------------------
21.09.2022--------------------------------------------
656 KAMBİYO ZARARLARI 3.000,00 300 BANKA KREDİLERİ 3.000,00
300.05
XBANK İTH. KREDİLERİ 3.000,00
(100.000*(18,30 -18,27=)
3.000,00-TL kur farkının doğrudan gidere atılması)
-------------------------------------------------------21.09.2022-------------------------------------------------------------
300 BANKA
KREDİLERİ 1.830.000,00
300.05 XBANK İTH. KREDİLERİ 1.830.000,00
102 BANKALAR 1.830.000,00
(Akreditif borcunun
Kapatılması)
---------------------------------------------------------------//---------------------------------------------------------------
