Devre mülk hakkı, 634
sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu'na 10.06.1985 tarih ve 3227 sayılı Kanunla
sekizinci bölüm ve 57-65. maddeler olarak eklenmiştir.
Söz konusu hükümlere göre, mesken olarak kullanılmaya elverişli bir yapı veya bağımsız bölümün ortak maliklerinden her biri lehine bu yapı veya bağımsız bölümden yılın belli dönemlerinde istifade hakkı, müşterek mülkiyet payına bağlı bir irtifak hakkı olarak kurulabilir. Bu hakka 'devre mülk hakkı' denir.
Tanımdan da anlaşılacağı üzere, devre mülk hakkı ancak müşterek mülkiyete konu olmuş mesken nitelikli taşmmaz mallar üzerinde irtifak hakkı tesisi suretiyle kurulabilir. Devre mülk hakkı, bağlı olduğu müşterek mühciyet payına bağlı olarak devir ve temlik edilebilmekte, mirasçılara geçebilmektedir.
Devre mülk hakkı, mesken olarak kullanılmaya elverişli müstakil bir yapı (tek daireli bir ev, villa vs.) veya Kat Mülkiyeti Kanunu uyarınca kat irtifakı tesis edilmiş veya mülkiyeti kat mülkiyetine çevrilmiş mesken nitelikli bağımsız bölümler üzerine tesis edilebilir.
Mesken olarak müstakilen kullanılmaya elverişli yapı birden çok mestken nitelikli bağımsız bölümü ihtiva ediyor veya aynı parsel içinde birden fazla mesken nitelikli bağımsız bölüm mevcutsa, bu meskenlerde devre mülk hakkı tesis edilebilmesi için yapının mülkiyetinin kat mülkiyetine çevrilmesi veya kat irtifakı tesisi zorunludur.
Yukarıda yapılan açıklamalardan da farkedileceği üzere, devre mülk hakkı sadece mesken (konut) olarak kullanılmaya elverişli yapılarda kurulabilir. Mesken niteliği bulunmayan, örneğin işyeri olarak kullanılabilecek yerlerde devre mülk hakkı kurulamaz.
Kat Mülkiyeti Kanunu'na 3227 sayılı Kanun'la eklenen hükümlere göre, devre mülk hakkının satışı, müşterek mülkiyet payının satışını ifade etmektedir.
3065 sayılı KDV Kanunu'nun 1/1. maddesi ile ticari, sınai, zirai ve mesleki nitelikteki mal ve hak satışları KDV'sine tabi bulunmaktadır.
Bu hükümlere göre, mesken olarak kullanılan yerlere ilişkin müşterek mülkiyet payının, diğer bir ifade ile devre mülk hakkının ticari sınai, zirai ve mesleki faaliyet çerçevesinde satışı ilke olarak KDV'ye tabi bulunmaktadır.
Devre mülke konu olan konutun net alanının 150 m2'nin altında olması halinde %1, üstünde olması halinde ise genel oranda (% 18) KDV uygulanacaktır.
Devre mülk hakkının iki katlı veya dubleks evler üzerinde kurulması halinde ise, devre mülk hakkı satışının hangi KDV oranına tabi olacağı ise aşağıdaki şekilde belirlenecektir:
- İki katlı bir meskenin iki katı da ayrı kullanılabilecek yapıda ve her kat 150 m2'nin altında ise, iki katlı ev üzerinde kurulan devre mülk hakkının satışında % 1 oranında KDV uygulanabilecektir.
- Her iki kat birbirini tamamlayıcı ve birbirine bağlı ise diğer bir ifade ile daireler birbirinden bağımsız olarak kullanılamıyorsa (dubleks) meskenin toplam alam dikkate alınacak, devre mülk hakkı satışında, toplam net alan 150 m2'nin altında kalıyorsa %1,150 m2'den büyükse genel oranda (% 18) KDV hesaplanacaktır.
2- Devre Tatil Hakkı
Satışlarında KDV :
Son yıllarda turizm
sektöründe 'devre mülk' sisteminden vazgeçilerek, belli bir tesiste bir bölümün
(apart daire veya otel odası) bir sözleşme kapsamında belirlenen bir bedelle
rezervasyon yaptıran kişinin kul ¬lanmama tahsis edilmesi olarak adlandırılan
'devre tatil' uygulamasına geçilmiştir.
Danıştay ve vergi idaresi, devre tatil satışının bir hak satışı olduğu ve KDV'ye tabi bulunduğu görüşündedir (Dn. ll.D.'nin 21.02.2000 tarih ve E.1999/4833, K.2000/644 sayılı Kararı, MB'nin 21.06.1999 tarih ve 25035 sayılı Özelgesi, ayrıca bkz. şükrü KIZILOT, KDV Kanunu ve Uygulaması, C. 1, s. 292 vd.)
Maliye
Bakanlığının 07/07/2008 tarih ve B.07.1.GİB.0.01.55/5579-34- 645-68100 sayılı
muktezasında kısaca “…Buna göre, Şirketinize ait olan konaklama tesislerinde verilen
devre tatil hizmetleri, Kararname eki II sayılı listenin (B) bölümünün 25 inci
sırası kapsamında değerlendirilerek, 107 ve 108 Seri No.lu Katma Değer Vergisi
Genel Tebliğlerinde yapılan açıklamalar çerçevesinde % 8 oranında katma değer
vergisine tabi tutulacaktır.” Denilmiştir.
Yukarıdaki
açıklamalardan ve dayanak gösterilen yasa maddeleri, Danıştay Kararı ve
özelgeden de fark edileceği gibi, devre mülk ve devre tatil satışında, KDV
yönünden bazı ince noktalar var.
Yapı kullanma izin belgesinde otel, apart otel
ve benzeri olarak kayıtlı bağımsız bölümlerin tesliminin konut teslimi
sayılması mümkün olmadığından bu teslimlerin % 18 oranında KDV''''ye tabi
tutulması gerekmektedir. (Şükrü KIZILOT''''un Yaklaşım Dergisi''''nin 194.
Sayısındaki makalesinde yer almaktadır.)
SONUÇ:
Yapı kullanma izin belgesinde otel, apart otel ve benzeri
olarak kayıtlı bağımsız bölümlerin teslimi %18,
Devre Tatil Hakkı satışı %8
Devre Mülk Satışı 150 m2 altı için %1
(Devre mülk hakkı,
mesken olarak kullanılmaya elverişli müstakil bir yapı (tek daireli bir ev,
villa vs.) veya Kat Mülkiyeti Kanunu uyarınca kat irtifakı tesis edilmiş veya
mülkiyeti kat mülkiyetine çevrilmiş mesken nitelikli bağımsız bölümler üzerine
tesis edilebilir olmalıdır.)
Bunlara dikkat edilmediği takdirde,
ileride ciddi sorunlar yaşanabilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder